Ushbu maqolada bioetikaning zamonaviy jamiyatdagi va madaniyatdagi o‘rni, uning axloqiy qarorlar, sog‘liqni saqlash, texnologik taraqqiyot va ijtimoiy qadriyatlarga ta’siri tahlil qilinadi. Tadqiqot imrad uslubida olib borilgan bo‘lib, unda bioetikaning asosiy tamoyillari va ularning madaniyat bilan kesishgan jihatlari o‘rganilgan.

Mazkur maqolada Xoja Ahmad Yassaviyning ilmiy merosi va uning turli davrlarda o‘rganilish jarayoni tahlil etiladi. Yassaviy ta’limotining ilk manbalar asosida tadqiq etilishi, qolaversa, uning tasavvufiy g‘oyalari, ma’naviy-ma’rifiy qarashlari va adabiy uslubi yuzasidan olib borilgan ilmiy izlanishlar bosqichma-bosqich yoritib berilgan. Shuningdek, Yassaviy merosini o‘rganishda sharq va g‘arb olimlari, xususan, sovet va mustaqillik davri tadqiqotchilari tomonidan amalga oshirilgan ilmiy ishlarga nazar tashlanadi. Ushbu tahlil Yassaviy merosining na faqat diniy va axloqiy, balki falsafiy va adabiy jihatdan ham ulkan ahamiyatga ega ekanini ko‘rsatadi.

Maqolada tasavvuf ta’limotining markaziy g‘oyalaridan biri bo‘lgan komil inson konsepsiyasi va uning professor Najmiddin Komilov asarlarida talqin etilish xususiyatlari tadqiq qilingan. Tasavvufda komil inson tushunchasining mohiyati, uning shakllanish bosqichlari, axloqiy-ma’naviy jihatlari hamda mutasavvif olimlarning bu boradagi qarashlari tahlil etilgan. Najmiddin Komilovning tasavvuf ta’limotidagi komil inson g‘oyasi talqinining zamonaviy ahamiyati va uning ma’naviy-axloqiy tarbiyadagi o‘rni ochib berilgan.

Ushbu maqolada Katta Fargʻona kanalining tarixiy qurilish jarayoni, texnik ko‘rsatkichlari va siyosiy-mafkuraviy asoslari arxiv hujjatlari va ilmiy manbalar asosida tahlil qilinadi. Kanal 1939-yilda,  45 kun ichida xalq hashar yo‘li bilan bunyod etilgan. U Oʻzbekiston, Tojikiston va Qirgʻiziston hududlari orqali oʻtadi hamda mintaqaning yirik sugʻorish tizimiga aylangan. Qurilishda 160 ming kishi, texnika vositalari tanqisligi sharoitida bitkazilgan gidroinshoot. ta’kidlaydi.

Maqolada, ma’naviy qadriyatlar sohasidagi yangilanishlar jarayonining mazmun-mohiyatiga, ulug‘ ajdodlarimiz tomonidan barpo etilgan ma’naviy meros bugungi taraqqiyotning kuchli asoslaridan biri ekanligiga hamda jamiyatning ijtimoiy rivojlanishini tezlashtirishga yo‘naltirilgan masalalarga alohida e’tibor qaratilgan.

Мазкур мақолада ҳайвонот дунёсини муҳофаза қилиш ва ундан оқилона фойдаланиш билан боғлиқ янги қонун ҳужжатларини янги таърифлар асосида ишлаб чиқиш, норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни такомиллаштириш ҳамда уларни таҳлил қилиш юзасидан таклиф ва мулоҳазалар билдирилган. Шунингдек, ҳайвонот дунёсини муҳофаза қилиш ва ундан фойдаланиш соҳасидаги экологик ҳуқуқ назариясини янада ривожлантиришга хизмат қиладиган энг муҳим масалалар таҳлил қилинади. Илмий-тадқиқот доирасида экология ҳуқуқи нуқтаи назаридан ҳайвонот дунёсини ҳуқуқий муҳофаза қилиш ҳуқуқи келиб чиқиши, ҳуқуқий тартибга солиш муаммолари, табиат ресурслари тизимида ҳайвонот дунёсининг ўрни ва аҳамияти, ҳайвонот дунёсини муҳофаза қилиш ва ундан фойдаланиш ҳуқуқига риоя этиш билан боғлиқ ҳуқуқий муносабатлар, уларни тартибга солишга қаратилган нормалар мазмуни, амалиётда қўллаш моҳияти ва муаммолари, ҳайвонот дунёсидан фойдаланиш ва муҳофаза қилиш соҳасидаги бошқарув тизими, бошқарув органлари ваколатлари, шунингдек, қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда ҳайвонот дунёсини муҳофаза қилиш ва ундан фойдаланиш тўғрисидаги қонун ҳужжатларини бузганлик учун жавобгарлик масалалари ўрганиб чиқилди.  

Ushbu maqolada jadidchilik harakatining asosiy g‘oyalari va uning vakillari tomonidan amalga oshirilgan ma’rifatparvarlik faoliyati keng ilmiy-falsafiy tahlil etilgan. Xususan, jadidchilik g‘oyalarining davrlararo bog‘liqligini ko‘rsatib, ma’naviy yuksalish va ijtimoiy uyg‘onish jarayonlaridagi o‘rni va rolini chuqur tahlil qilishga qaratilgan. Maqolada Said RizoAlizodaning dunyoqarashi shakllanishiga ta’sir etgan ijtimoiy-siyosiy va madaniy muhit, u faoliyat yuritgan davrdagi mafkuraviy kurashlar, millatni uyg‘otishga qaratilgan tashabbuslari tahlil qilinadi. Shuningdek, muallif Said Rizo Alizodaning erkinlik, mustaqillik, ozodlik, farovonlik, milliy taraqqiyot va barkamol avlod tarbiyasi yo‘lida ko‘rsatgan sa’y-harakatlarini zamonaviy qarashlar nuqtai nazaridan baholab, ularni hozirgi davr uchun ham dolzarb ahamiyatga ega ekanini asoslaydi.  

Sun’iy intellekt (SI) texnologiyalarining jadal rivojlanishi ijtimoiy olimlar va siyosatchilarning jamiyatdagi o‘zgarishlarni tushunish, modellashtirish va bashorat qilish usullarini sezilarli darajada o‘zgartirdi. Sun’iy intellekt nafaqat hisoblash vositasi, balki ijtimoiy tizimlar dinamikasini qayta ko‘rib chiqish uchun katalizator bo‘lib, paydo bo‘layotgan xulq-atvor modellarini bashorat qilish, yashirin qonuniyatlarni aniqlash va jamiyatning turli darajalarida murakkab o‘zaro ta’sirlarni modellashtirish imkonini beradi. Ushbu ishda ijtimoiy dinamikani loyihalash va bashorat qilishda sun’iy intellektdan foydalanishning epistemologik va metodologik oqibatlari ko‘rib chiqiladi. Ilm-fan falsafasi, tizimlar nazariyasi va raqamli sotsiologiyaning fanlararo yondashuvlariga asoslanib, tadqiqot mashinaviy o‘rganish algoritmlari, agentlarga asoslangan modellar va katta ma’lumotlarni tahlil qilish evolyutsion ijtimoiy tuzilmalarni chuqurroq tushunishga qanday hissa qo‘shishini o‘rganadi. Sun’iy intellektga asoslangan modellar adolatli va inklyuziv ijtimoiy rivojlanishni qo‘llab-quvvatlashini ta’minlashda axloqiy mulohazalar, algoritmik tarafkashlik xavfi va insonparvar asoslarning zarurligiga alohida e’tibor qaratilmoqda. Tahlil xalqaro keys-stadi va rivojlanayotgan mamlakatlar, ayniqsa, Global Janub mintaqasi uchun oqibatlar orqali kontekstlashtirilgan.  

Ushbu maqolada pravoslav dinining muhim diniy me’moriy obidalaridan biri bo‘lgan Aleksandr Nevskiy cherkovining tarixi, me’moriy xususiyatlari va uning diniy hamda madaniy hayotdagi o‘rni, cherkov qurilishining bosqichlari, shuningdek, uning jamiyatdagi ma’naviy-ma’rifiy ahamiyati yoritilgan. Aleksandr Nevskiy shaxsiyati va uning rus pravoslav cherkovi timsolidagi ideallari cherkov me’morchiligida qanday ifoda etilgani, cherkov diniy me’morchilik va tarixiy-madaniy meros sifatida keng ilmiy tadqiqotlar uchun muhim manba ekanligi ta’kidlangan.  

Maqola Xiva xonligi Qo’ng’irotlar sulolasi davrida iqtisodiy taraqqiyotida qishloq xo’jaligining o’rniga bag’ishlanadi.Maqolada Xiva xonligi iqtisodiy taraqqiyotida qishloq xo’jaligi, dehqonchilik va chorvachilikning ulushi yoritilgan.

ushbu maqolada globallashuv jarayonlarining mafkuraviy sohaga ta’siri hamda bu jarayonning ijtimoiy barqarorlikka olib kelishi yoki uni izdan chiqarishi mumkin bo‘lgan jihatlar tahlil qilinadi. Mafkura jamiyatda g‘oya, qarash va qadriyatlarni shakllantirishda asosiy ro‘l o‘ynaydi. Shu sababli globallashuv sharoitida milliy mafkuraning mustahkamligi, madaniy xavfsizlikni ta’minlash, yoshlar ongiga ijobiy g‘oyalarni singdirish muhim masalaga aylanmoqda. Tadqiqotda mafkuraviy jarayonlarning zamonaviy ko‘rinishlari, axborot texnologiyalarining bu jarayonga ta’siri, hamda mafkuraviy tahdidlar va ularga qarshi kurashish strategiyalari yoritilgan.

Ushbu maqolada jahon hamjamiyatida boʻlgan kabi Oʻzbekistonda ham demokratik sohada katta oʻzgarishlar sodir boʻlganligi, davlat va jamiyat oʻrtasida siyosiy masofa kamayib borishi, davlatning demokratlashuvi masalasidagi siyosiy konsepsiyalar tahlil qilingan. Qolaversa, yurtimizda davlatning fuqarolar orasida ishonchini ortishiga sabab boʻlgan islohotlar, dinamik oʻzgarishlar tadqiqotlar natijasida maqolada yoritib berishga xarakat qilingan. Bundan tashqari, tarixiy oʻzgarishlar shundan dalolat beradiki, hukumat va fuqarolar oʻrtasidagi toʻsiqlarni bartaraf etishda, islohotlar natijadorligida bevosita siyosiy yetakchining oʻrni katta. 

Ushbu maqolada O‘zbekiston kontekstida korporativ muammolarni hal etishning madaniy va boshqaruvga oid xususiyatlari tahlil qilinadi. Muallif Girt Xofstede tomonidan ishlab chiqilgan madaniy o‘lchamlar nazariyasi asosida O‘zbekiston korporativ madaniyatining asosiy parametrlarini o‘rganadi. Kollektivizm, yuqori hokimiyat masofasi, noaniqlikdan qochish, maqomga asoslangan ierarxik munosabatlar, shaxsiy aloqalarning ustuvorligi kabi omillar O‘zbekistondagi ishbilarmonlik madaniyatining markaziy xususiyatlari sifatida ko‘rsatib o‘tilgan. Shu bilan birga, maqolada korporativ muhitda uchraydigan axloqiy muammolar – favoritizm, mobbing, diskriminatsiya, patronaj boshqaruvi va korporativ yopiq doiralar kabi holatlar ham chuqur tahlil qilinadi.

Mazkur maqolada zamonaviy axborot makonining muhim qismini tashkil etuvchi ijtimoiy tarmoqlarning yoshlar ongiga ko‘rsatayotgan ta’siri, xususan, axloqiy qadriyatlarga salbiy ta’siri, shuningdek, Internet va ijtimoiy tarmoqlarda kuzatilayotgan yolg‘on axborot, tajovuzkorlik, ma’naviy buzuqlik, ommaviy madaniyat va g‘arblik turmush tarzini targ‘ib qiluvchi kontentlar yoshlarning axloqiy me’yorlariga zid fikr va qarashlarga ega bo‘lishiga sabab bo‘layotgani ochib berilgan. Shuningdek, bu xavfli oqimlarga qarshi mafkuraviy immunitetni shakllantirish, milliy axloqiy qadriyatlarni mustahkamlash va yoshlar ongida tanqidiy fikrlashni rivojlantirishning dolzarbligi asoslab berilgan.

Mazkur maqolada ijtimoiy davlat tushunchasining falsafiy va tarixiy asoslari o‘rganiladi. Muallif O‘zbekiston va umuman post-sovet jamiyatlarida G‘arb modelidagi ijtimoiy davlat konsepsiyasiga bo‘lgan qiziqishning kuchayganini tahlil qiladi. Ijtimoiy davlat g‘oyasining shakllanishiga olib kelgan tarixiy, iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy omillar keng yoritiladi. Shuningdek, ijtimoiy davlatning turli konsepsiyalari – sotsial-demokratik, liberal va konservativ yo‘nalishlari hamda bu tushunchaning zamonaviy davlat boshqaruvidagi o‘rni tahlil etiladi. Maqolada ijtimoiy adolat, tenglik, farovonlik, hamjihatlik kabi tamoyillar asosida davlatning fuqarolarga nisbatan ijtimoiy majburiyatlari va ularni amalga oshirish mexanizmlari ochib beriladi.

Мақолада Темур ва темурийлар давридаги Хоразмнинг металлсозлик ҳунармандчилиги соҳалари тарихи ўрганилган. Бу даврда Хоразмнинг Гурганж, Хива, Вазир-Давкескен, Шехрлик, Миздахкон, Кат қалъалари савдо- ҳунармандчилик маркази сифатида ривож топган. Мазкур қалъалардаги ишлаб чиқариш излари, шлак ва дашқол қолдиқлари металлсозликнинг темирчилик, қуролсозлик, рихтагарлик, мисгарлик соҳалари фаолият кўрсатганлигидан далолат беради. Хусусан, Сариқамиш ҳавзасида маҳаллий руда конларини қайта ишлаш ва ундан темирчилик маҳсулотларини ишлаб чиқариш йўлга қўйилган. Манбалар таҳлили, Амир Темур ва темурийлар даврида Хоразмда ҳунармандчилик соҳалари ривожи изчил давом этганлигини кўрсатади.

Mazkur maqola O‘zbekistonning media axborot tizimining ta’lim sohasidagi ijtimoiy va madaniy omillarga ta’sirini o‘rganishga bag‘ishlangan. O‘zbekistonning rivojlanayotgan media muhitida axborot texnologiyalarining ta’lim tizimidagi rolini tahlil qilish, o‘quvchilarga va o‘qituvchilarga bo‘lgan ijtimoiy va madaniy ta’sirlarni aniqlash muhim ahamiyatga ega. Tadqiqot ishida media axborot tizimining ta’lim sohasidagi o‘zgarishlarga, ta’lim uslublariga, ilmiy yondashuvlarga va o‘quvchilarning shaxsiy rivojlanishiga qanday ta’sir ko‘rsatishini ko‘rib chiqiladi. Shuningdek, axborot va kommunikatsiya texnologiyalarining ta’limda qo‘llanilishi, o‘quvchilar va ustozlar o‘rtasidagi muloqotning yangi shakllarining paydo bo‘lishi va global madaniyat bilan integratsiyaning ijtimoiy va madaniy jihatlari tahlil etiladi. Tadqiqot O‘zbekistonning ta’lim tizimining zamonaviy rivojlanishini, madaniy merosni saqlash va uni yangi media vositalari orqali yetkazishni o‘rganishda muhim manba bo‘lishi mumkin.

Mazkur maqolada tibbiy etika va tibbiy qarorlar qabul qilish jarayonida falsafiy yondashuvlarning o‘rni va ahamiyati tahlil qilinadi. Falsafiy yondashuvlar — ayniqsa, deontologik, utilitar va eksistensial yondashuvlar — shifokorlar va bemorlar o‘rtasidagi murakkab axloqiy vaziyatlarda asosli qarorlar qabul qilishni ta’minlashda muhim metodologik asos bo‘lib xizmat qiladi.

Ushbu maqolada, XXI asrdagi global axborot oqimi, internet va ijtimoiy tarmoqlar ta’sirida kuchayib borayotgan mafkuraviy kurash sharoitida yosh avlod ma’naviyatini shakllantirishning nazariy-metodologik asoslari tahlil etilgan. Maqolada mafkuraviy va ma’naviy tahdidlar, ularning inson ongi, tafakkuri va milliy qadriyatlarga salbiy ta’siri, shuningdek, yoshlar ongida mafkuraviy immunitetni shakllantirish zarurati va usullari asoslangan. Shu bilan birga, axborot texnologiyalari orqali amalga oshirilayotgan g‘oyaviy manipulyatsiyalarga qarshi samarali profilaktika choralari, milliy mafkura asosida ongli himoya mexanizmlarini shakllantirishning dolzarbligi asoslangan.

Меросга оид ишлар ўзида фуқаролик ҳуқуқий муносабатларни жамлаб олганлиги боис, ушбу муносабатлар бўйича низолар фуқаролик ишлар бўйича судларга тааллуқли ишлар ҳисобланади Меросга бўлган ҳуқуқни расмийлаштиришнинг қонуний асослари бевосита Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексида ўз ифодасини топган. Мерос масаласи Ўзбекистон  Республикасининг Фуқаролик кодекси, “Нотариат тўғрисида”ги қонун  Оила кодекси, Ўзбекистон Республикаси Олий Суди Пленумининг  меросга  оид қабул қилган қарорлари билан тартибга солиниб келинмоқда. Меросга оид ишларни ҳал этишнинг ҳуқуқий асослари сифатида бошқа қонун нормалари ҳам қўлланиши мумкин.

Maqolada Toshkent viloyatning tashkil topishidagi ijtimoiy-siyosiy tarixiy jarayonlar haqida bayon etilgan bo‘lib, 1926 yildan vohadagi ko‘pgina aholi manzilgohlari tuman maqomi berilishi hamda  mintaqadagi aholining etnik tarkibi haqida ma’lumotlar keltirib o‘tilgan.

Мақолада тергов судьяси институтининг жорий этилиши асоси ва сабаблари, афзалликлари, ишни судга қадар юритиш ва суд босқичидаги ваколатлари, ҳуқуқни қўллаш амалиётида юзага келаётган айрим муаммолар, тергов судьяси ваколатларини кенгайтириш, миллий қонунчиликни такомиллаштириш, хусусан ишни судга қадар кўриш босқичида вояга етмаган шахсларни жиноий жавобгарликдан озод қилиш масаласида таклифлар берилиб, ушбу институтнинг келажакдаги истиқболлари тахлил қилинган.

Mazkur maqolada O‘zbekistonda tasavvuf ta’limotini tadqiq qilish va rivojlantirishda professor Najmiddin Komilovning ilmiy merosining ahamiyati tahlil qilingan. Najmiddin Komilovning tasavvuf, tarjima va adabiyotshunoslik sohalarida olib borgan tadqiqotlari, nashr ettirgan asarlari va tarjimalari O‘zbekistonda tasavvufshunoslik maktabining shakllanishida muhim ahamiyat kasb etganligi yoritilgan. Olimning «Tasavvuf» monografiyasi, tasavvufiy manbalarni o‘zbek tiliga tarjima qilish borasidagi faoliyati va tasavvuf namoyandalari ijodiga oid tadqiqotlari atroflicha tahlil qilingan.

Mazkur maqolada qadriyatlar, xususan, oilaviy qadriyatlarning sotsiologik va madaniy kontekstdagi o‘rni chuqur tahlil etilgan. Tadqiqot qadriyatlar sotsiologik konsepsiyasi asosida olib borilib, ularning shaxsning ijtimoiylashuvi, xulq-atvori va jamiyat barqarorligidagi roli yoritilgan. Maqolada oilaviy qadriyatlarning avlodlararo uzluksizligi, shaxs kamoloti va ijtimoiy muhitga ta’siri tahlil qilinib, unda globallashuv, texnologik o‘zgarishlar va g‘arbiy madaniyat ta’siri fonida an’anaviy qadriyatlarning zaiflashuvi muammosi ko‘rsatib berilgan. Shuningdek, oilaviy qadriyatlarni saqlab qolish, yoshlarga ularni singdirish, oila institutini mustahkamlash borasida ta’lim, ommaviy axborot vositalari va davlat siyosatining ahamiyati asoslanadi.

Mazkur maqolada O‘zbekiston Respublikasining suv qonunchiligi amaldagi huquqiy normalar va takomillashtirish yo‘nalishlari hisobga olingan holda tahlil qilingan. Bundan tashqari suv munosabatlarini tartibga soluvchi normativ-huquqiy hujjatlarning tahlili amalga oshirilib, hozirda mavjud qonunchilikdagi bo‘shliqlarga alohida e’tibor qaratilgan. Qolaversa, mamlakatimiz suv qonunchiligi shakllanishi va rivojlanishi masalalari huquqshunos olimlarning qarashlari bilan birga o‘rganilib, muallifning ham o‘z yondashuvlari taqdim etilgan. 

Ushbu maqola advokatlik faoliyatida kasb etikasi qoidalariga, advokatlik siri va advokat qasamyodiga qat’iy rioya etishning o‘ziga xos xususiyatlarini chuqur tahlil qilishga bag‘ishlangan. Maqolada advokatlik kasbining axloqiy asoslari, etik me’yorlarning huquqiy va ijtimoiy ahamiyati keng yoritiladi. Advokatlik sirini saqlashning nafaqat huquqiy, balki axloqiy jihatlari, shuningdek, uning mijozlar bilan ishonchli munosabatlar o‘rnatishdagi roli alohida e’tibor qaratiladi. Advokat qasamyodining professional mas’uliyat va adolat tamoyillariga sodiqlikni shakllantirishdagi o‘rni tahlil qilinadi. Bundan tashqari, ushbu qoidalarga rioya qilish advokatlik kasbining jamiyatdagi obro‘-e’tibori, huquqiy tizimning barqarorligi va adolatni ta’minlashdagi ta’siri muhokama etiladi. Maqola advokatlar, huquqshunos olimlar, kasb etikasi va huquqiy axloq masalalariga qiziqadigan keng doiradagi mutaxassislar va tadqiqotchilar uchun mo‘ljallangan.

Maqolada XIX asr o‘rtalarida Markaziy Osiyo hududida yuzaga kelgan geosiyosiy vaziyat Eron, Xitoy va boshqa mintaqaviy kuchlar prizmasidan yoritiladi. An’anaviy yondashuvlarda ko‘p hollarda faqat Rossiya va Angliya o‘rtasidagi raqobat tahlil qilinsa, ushbu tadqiqotda Eronning diniy-siyosiy pozitsiyasi hamda Xitoyning iqtisodiy va diplomatik harakatlari muhim omil sifatida baholangan. Mintaqaning boshqa kuchlari, jumladan Afg‘oniston va Buxoro xonligining o‘rni ham tarixiy hujjatlar asosida tahlil etilgan.

Maqolada Yaponiyada uzoq muddat hukumronlik qilgan Tokugava syogunligi hokimyati tugatilgandan so‘ng Meydzi inqilobiningt boshlanishi va bu davrda feodal jamiyatdan zamonaviy milliy davlatga o‘tish, turli sohalarda, ayniqsa ta’lim tizimida chuqur o‘zgarishlarni amalga oshirilganligi, “yopiq davlat” siyosati tugatilib, zamonaviy G‘arb modelidagi texnologiyalar va ta’lim tizimlarini joriy etilganligi natijasida jamiyatda tub o‘zgarishlar hamda yangilanishlar amalga oshirilganligi tahlil qilingan.

Ушбу мақолада ўрмон фонди ерлари фойдаланиш билан боғлиқ янги таърифлар, норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни такомиллаштириш ва уларни таҳлил этиш асосида янги қонунчилик ҳужжатларини ишлаб чиқиш борасида таклиф ва мулоҳазалар билдирилган. Шунингдек, ер ҳуқуқи назариясининг янада тараққиётига хизмат қиладиган энг муҳим масалаларни таҳлилий баён этади. Ўрмон фонди ерларини ҳуқуқий муҳофаза қилиш ва ундан фойдаланишни ҳуқуқий тартибга солиниши, ўрмон фонди ерларининг табиий ресурслар тизимида тутган ўрни ва аҳамияти, тадқиқот доирасида ўрмон фонди ерларини муҳофаза қилиш ва ундан фойдаланиш ҳуқуқининг келиб чиқиши, амал қилиши билан боғлиқ ҳуқуқий муносабатлар, уларни тартибга солишга қаратилган меъёрлар мазмуни, моҳияти ва амалиётда қўллаш муаммолари, ўрмон фони ерларидан фойдаланиш ва уни муҳофаза қилиш соҳасида бошқарув тизими, бошқарув органлари ваколатлари, шунингдек, Ўрмон фонди ерларидан фойдаланиш тўғрисидаги  қонун ҳужжатларини бузганлик учун юридик  жавобгарликка тортиш муаммолари экологик ҳуқуқ нуқтаи назаридан тадқиқ этилган.

Mazkur maqolada xalqaro tizimdagi beqarorlik sharoitida mintaqaviy xavfsizlik nazariyalari va Markaziy Osiyoning ortib borayotgan geosiyosiy ahamiyati chuqur tahlil qilinadi. Klassik realizmdan tortib postkolonial yondashuvlargacha boʻlgan turli paradigmalarga e’tibor qaratilgan. Ayniqsa, O‘zbekiston Markaziy Osiyo mintaqasida barqarorlikni taʼminlovchi asosiy ishtirokchi sifatida alohida o‘rganiladi. Maqolada “xavfsizlantirishdan chiqarish” (desekyuritizatsiya) fenomeni hamda O‘zbekistonning mintaqaviy hamkorlik, ishonch va barqarorlikni mustahkamlash yo‘lida ilgari surayotgan strategik tashabbuslari yoritilgan.

Ushbu maqolada O‘zbekiston Respublikasidagi diniy bag‘rikenglik va uning huquqiy asoslari batafsil yoritilgan. Shuningdek, maqolada O‘zbekistondagi diniy erkinliklarni qo‘llab-quvvatlovchi qonuniy me'yorlar va hujjatlar, shuningdek, turli din vakillari o‘rtasidagi o‘zaro hurmat va hamkorlikni ta'minlashga qaratilgan tashabbuslar, davlat va diniy tashkilotlar o‘rtasidagi muloqotning hozirgi holati va kelajakdagi rivojlanish istiqbollari haqida tahliliy ma'lumotlar aks ettirilgan. Diniy bag‘rikenglikni ta’minlashda O‘zbekistonning yutuqlari va muammolar tahlil qilingan.

Мақолада ер участкаларини мулк, фойдаланиш ва ижара ҳуқуқи асосида эгаллаш ҳуқуқларининг бекор қилиниши билан боғлиқ ҳуқуқий масалалар таҳлил қилинган. Жумладан, жамоат эҳтиёжлари учун ерларни олиб қўйишнинг ҳуқуқий асослари, суд амалиётида юзага келаётган низолар, ер эгаларининг ҳуқуқ ва манфаатларини таъминлаш механизмлари кўриб чиқилган. Шунингдек, қонунчиликдаги муаммоли жиҳатлар, компенсация масалалари, фуқаролар ва юридик шахсларнинг ҳуқуқий ҳимояси, ҳамда ҳуқуқларнинг бекор қилинишида шаффофлик ва адолат тамойилларини таъминлаш зарурати муҳокама қилинган. Мақола ер ҳуқуқи назарияси ва амалиётини такомиллаштиришга қаратилган тавсия ва таклифлар берилади.

Globalizatsiya sharoitida oʻzbek yoshlarining ijtimoiy-madaniy identikligi qanday oʻzgarishlarni boshdan kechirmoqda? Ushbu tadqiqot aralash usullar soʻrovnomasi va ijtimoiy tarmoqlarning kontent-tahlili yordamida bu jarayonni oʻrgandi. Natijalar uchta identiklik turini aniqladi: anʼanaviy (25%), aralash (40%) va globallashgan (35%). Taʼsir omillari orasida oila (85%), ijtimoiy tarmoqlar (70%) va taʼlim (45%) yetakchi oʻrinda. SPSS dasturida oʻtkazilgan statistik tahlil media isteʼmoli bilan identiklik turlari oʻrtasida muhim bogʻliqlikni koʻrsatdi (r=0.42, p<0.01). Qiziqarli jihat - yosh ortishi bilan anʼanalarga sodiqlik oshishi (16-19 yoshda 3.2 ball, 25-30 yoshda 4.1 ball). Tadqiqot shuni koʻrsatadiki, raqamli platformalar madaniy sintez maydoniga aylanmoqda, biroq anʼanaviy institutlar ahamiyatini yoʻqotmaydi. Amaliy ahamiyat sifatida taʼlim sohasiga tavsiyalar ishlab chiqildi: milliy qadriyatlarni zamonaviy talablar bilan uygʻunlashtiruvchi dasturlar. Tadqiqotning cheklovi - asosan shahar yoshlarini qamrab olishi, yaʼni viloyatlar uchun alohida tadqiqotlar zarur.

Mazkur maqolada 2017–2023 yillarda Navoiy viloyatida engil sanoat, ayniqsa toʻqimachilik sohasida amalga oshirilgan islohotlar yoritilgan. Yangi korxonalar tashkil etilishi, ish oʻrinlari yaratilishi va eksport hajmlari tahlil qilingan. Zamonaviy texnologiyalar va xorijiy investisiyalar jalb qilingani qayd etilgan. Tumanlar kesimida ishlab chiqarish ulushlari koʻrsatilgan. Umuman, maqola viloyatning toʻqimachilik salohiyati va istiqbollarini ochib beradi.

Ushbu maqolada yoshlar huquqlarining xalqaro miqyosda himoya qilinishi, ilg‘or xorijiy tajribalar asosida BMT, Yevropa Ittifoqi va boshqa rivojlangan davlatlar tomonidan ishlab chiqilgan huquqiy asoslar, dasturiy yondashuvlar va institutsional mexanizmlari hamda yoshlarning ta’lim olish, sog‘lom turmush tarzini tanlash, mehnat bozoriga kirish, axborot xavfsizligi va siyosiy hayotda ishtirok etish huquqlarini himoya qilish bo‘yicha xalqaro tajribalarning dolzarb jihatlari tahlil qilingan.

Mazkur maqolada ijtimoiy davlat g‘oyasining O‘zbekiston davlatchiligi va huquqiy ong kontekstidagi zamonaviy talqini tahlil qilinadi. Muallif milliy manfaatlar, huquqiy ong, davlat shakli, madaniy birlik va tarixiy xotira asosida ijtimoiy davlat konsepsiyasining falsafiy-siyosiy ildizlarini ochib beradi. Shuningdek, maqolada ijtimoiy davlat modelini shakllantirishga xos bo‘lgan asosiy institutsional va axloqiy shart-sharoitlar, ularning milliy ong bilan uyg‘unligi muhokama qilinadi. Bugungi O‘zbekiston sharoitida real, ideal va optimal davlat shakllari o‘rtasidagi tafovutni ko‘rsatish orqali, muallif ijtimoiy davlatning amaliy qurilishi uchun zarur bo‘lgan fundamental falsafiy va pedagogik asoslarni ilgari suradi.

Ushbu tadqiqot 2019-yil 10-dekabrdan boshlab JST Appellatsiya organining faoliyati to‘xtatilishini tahlil qiladi, bu global savdo nizolarini hal qilish tizimiga jiddiy ta’sir ko‘rsatdi, chunki AQShning pretsedent yaratish va obiter dicta amaliyotlari bo‘yicha tanqidlari tufayli institutsional inqiroz yuzaga keldi. Ish JST hujjatlari va olimlarning tahlillariga asoslangan holda, ushbu inqirozning siyosiy, institutsional va texnik sabablarini o‘rganadi. Natijada, nizolar hal etilishining kechikishi, huquqning bir xil qo‘llanilishi zaiflashdi va rivojlanayotgan davlatlar uchun qiyinchiliklar kuchaydi. Tadqiqot JST nizolarini hal qilish tizimining samaradorligini tiklash uchun islohotlar zarurligini ta’kidlaydi.

Mazkur maqolada akademik Marat Ko‘ptileuovich Nurmuxamedovning xotiralari va shaxsiy kundaliklari tarixiy manba sifatida tahlil qilinadi. Ushbu manbalar Sovet davrida (1920–1980-yillar) Qoraqalpog‘istonning ijtimoiy-siyosiy, madaniy va ma’naviy hayotini o‘rganishda muhim ahamiyatga ega. Nurmuxamedovning xotiralari 1930-yillardagi repressiyalar va Ikkinchi jahon urushidan tortib, urushdan keyingi yillarda respublikaning ilmiy va madaniy muhitining shakllanishigacha bo‘lgan keng voqealarni qamrab oladi. Ayniqsa, "Eski Xo‘jayli" nomli hikoyalar turkumiga alohida e’tibor qaratiladi, unda bolalik xotiralari orqali kundalik hayot, urf-odatlar, etnografik xususiyatlar hamda uning oilasi va xalqining fojeali voqealari tasvirlangan. Nurmuxamedovning kundalik yozuvlari sovet totalitarizmi sharoitidagi siyosiy va ijtimoiy haqiqatlar, ta’lim va etnografiya rivoji, shuningdek, Markaziy Osiyo fan va madaniyat arboblarining faoliyati haqida qimmatli ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi. Uning xotiralari nafaqat davrning hissiy jihatdan boy guvohnomasi, balki XX asr tarixiy jarayonlarini mintaqaviy kontekstda anglash uchun muhim manbadir.